Hoe komt een economie aan z’n geld? Per definitie doordat de overheden een tekort op de begroting hebben. Of kent u meer partijen die legaal de valuta kunnen creëren? Banken zegt u? Ja, maar met een limiet. Zij kunnen slechts de overtollige reserves op hun balans uitlenen.
Wie creëert het saldo op die reserverekening? Juist, de overheid via de Centrale Bank. Het verhaal dat banken uw spaargeld uitlenen klopt dus niet. Leningen creëren hun eigen deposito. Stel u leent geld bij de bank om een auto te kopen. U betaalt de leverancier voor de auto en hij zet het vervolgens op deposito.
Vanwege het feit dat een overheid eerst moet uitgeven, voordat zij belasting kan innen, kunnen we het volgende concluderen: een overheid kan uitgeven wanneer en hoeveel het wil, ongeacht de hoogte van het begrotingstekort en de staatsschuld en ongeacht de hoeveelheid belasting die zij int. Zij is dan ook de aangewezen instantie om de economische groei nieuw leven in te blazen.
De overheid kan dit doen door, hetzij haar uitgaven te verhogen, hetzij de belastingen te verlagen. De hogere overheidsuitgaven zouden bij voorkeur ten goede moeten komen aan infrastructuur, onderwijs en innovatie. Bovendien zou de overheid de BTW drastisch kunnen verlagen (naar 0 procent!). Dit zal resulteren in een hogere consumptie en een toename van de bedrijfsinvesteringen. De werkloosheid neemt af en de economische groei en de inflatie lopen op. Probleem opgelost!
Maar stijgt de staatsschuld toch? En die laten we onze kinderen na. Is dat niet asociaal?
Dat valt reuze mee. Een begrotingstekort leidt namelijk op de cent nauwkeurig tot een toename in de nationale besparingen. Dat is geen mening, maar een boekhoudkundige wet. De overheid geeft staatsobligaties uit om het tekort te financieren. Banken, verzekeraars, pensioenfondsen en particuliere beleggers kopen deze staatsobligaties en beschouwen ze als een asset, een bezit. Banken spelen er de rentecurve mee, verzekeraars en pensioenfondsen kopen ze om van het rendement uw claims en pensioenen te betalen en beleggers kopen ze in hun portefeuille.
Moeten onze kinderen de goederen en diensten die zij in de toekomst produceren terugsturen naar 2016 om de staatsschuld af te betalen die wij hen hebben nagelaten? Welnee. Onze kinderen geven in de toekomst leiding aan de banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Zij zullen dan die staatsobligaties net als wij behandelen als een asset.
Wat laten wij onze kinderen echt na wanneer we het monetaire beleid van Draghi voortzetten en wanneer overheden blijven volharden in hun zogenaamde verantwoordelijke fiscale beleid? Te hoge werkloosheid en bezuinigingen op onderwijs en innovatie. Met andere woorden, wij ontzeggen onze kinderen de mogelijkheid om kennis en ervaring op te doen en zich zodoende maximaal te ontplooien.
Maar lopen we met zo’n ruim fiscaal beleid niet het risico op hyperinflatie? Neen, omdat de overheid en de Centrale bank de oplopende inflatie op drie manieren kan beteugelen. Ten eerste kan de overheid haar uitgaven verlagen. Dit is echter niet altijd wenselijk. Ten tweede, kan de BTW bij het behalen van economische groeidoelen weer worden verhoogd. Ten derde kan de Centrale Bank de commerciële banken rente betalen op de overtollige reserves. Dit maakt het minder aantrekkelijk voor banken om deze overtollige reserves uit te lenen.
Bovenstaande geldt uitsluitend voor overheden die in hun eigen valuta lenen. Dit is een complicatie voor de eurozone en het echte nadeel van het feit dat de eurozone slechts een monetaire unie is en geen fiscale unie.