We zijn optimistischer dan dat we realistisch zijn

“Remarriage is the triumph of hope over experience.”

Samuel Johnson

Jonge mensen doen er goed aan om snel te beginnen met beleggen. Zij hebben twee machtige bondgenoten aan hun zijde: tijd en exponentiële groei.

We onderschatten exponentiële groei

Stel ik leg 50 velletjes papier van A4 formaat op elkaar. Elk A4’tje is een millimeter dik. Hoe hoog is dat stapeltje dan? Vijf centimeter. We snappen dat. Lineaire groei is geen probleem voor onze hersenen.

Maar wat gebeurt er als ik een van die A4’tjes 50 keer dubbelvouw? Laten we aannemen dat me dat überhaupt lukt. De dikte van dat A4’tje groeit dan met 2^50. Meer dan 112 miljoen kilometer dik..! Dat is driekwart de afstand tussen de aarde en de zon. Dat is exponentiële groei en het laat onze hersenen exploderen.

Jonge mensen kunnen van dit wonder profiteren. Maar dan moeten ze zo vroeg mogelijk beginnen met beleggen.

Kijk maar eens hoe €2.400 per jaar (€200 per maand) groeit wanneer iemand voor de lange-termijn belegt in aandelen. We gaan dan even voor het gemak uit van 8% rendement per jaar.

Hoe zelfs een superbelegger profiteert van tijd

Om van exponentiële groei te kunnen genieten, hebben we tijd nodig. Zelfs Warren Buffett. Meer dan 2.000 boeken trachten zijn beleggingsstrategie te ontleden. Een aantal van die boeken is zonder meer het lezen waard. Maar al die boeken gaan voorbij aan één simpel feit:

Buffett’s fortuin kwam niet alleen tot stand dankzij zijn beleggingskunsten. Maar ook omdat hij al heel lang belegt. Hij startte op zijn elfde en op zijn dertigste stond de teller al op $1 miljoen. Op dit moment, Buffett is 87, is hij zelfs $82,5 miljard waard.

Maar wat als hij later was begonnen te beleggen? Op z’n dertigste bijvoorbeeld. Dan was zijn vermogen op dit moment ‘slechts’ $1,9 miljard geweest. Nog steeds een respectabel vermogen. Alleen wel 97,7% minder dan dat hij nu heeft.

Buffett’s vermogen is dan ook grotendeels te danken aan de sterke basis die hij voor z’n dertigste verjaardag bouwde.

Waarom interesseert beleggen jonge mensen geen snars?

Omdat ze (te) optimistisch zijn!

Onlangs waren we te gast op een universiteit. Een zeventigtal studenten hoorden ons betoog over vroeg beginnen met beleggen geduldig aan. De studenten waren vanwege hun studierichting allemaal in staat om exponentiële groei te begrijpen. Denkt u dat ons verhaal indruk maakte op de studenten? Mwah, niet echt. Een van hen vertelde me naar afloop:

“Ja maar ik wil niet pas rijk zijn als ik al oud ben…”

Ik begrijp hem wel. Als student heb je wel iets anders aan je hoofd dan beleggen. Daar komt ook nog eens bij dat de we allemaal van nature optimistisch zijn.

We onderschatten de kans dat we een ernstige ziekte krijgen of betrokken raken bij een auto-ongeluk. En we overschatten onze levensduur en carrièrevooruitzichten. Kortom, we zijn optimistischer dan dat we realistisch zijn. Maar we zijn ons hier niet van bewust.

Neem bijvoorbeeld het huwelijk. In de Westerse wereld is het scheidingspercentage ongeveer 40%. Maar een pasgetrouwd stel schat die kans op 0%. Zelfs echtscheidingsadvocaten, die beter moeten weten, onderschatten hun kans op een scheiding.

Het is niet dat we denken dat alles vanzelf goed uitpakt, maar wel dat wij een uniek vermogen hebben om dat te bewerkstelligen.

De meeste studenten geloven dan ook heilig in hun gunstige carrièrevooruitzichten. Ze worden toch wel CEO van een beursgenoteerde onderneming, partner bij KPMG of succesvol ondernemer. Dus waarom nu al nadenken over beleggen?

Is dat optimisme goed voor ons?

Is het niet beter om lage verwachtingen te hebben. Zodat we niet teleurgesteld zijn als de dingen tegenzitten? En aangenaam verrast zijn als het meezit?

Nee! Optimisme is goed voor ons.

In de eerste plaats voelen optimisten zich altijd goed. Ook bij tegenslagen. Want een optimist interpreteert elke gebeurtenis positief.

Studenten die een hoog cijfer halen, schrijven dit succes aan zichzelf toe. “Ik ben intelligent, vandaar die 10 en daarom haal ik de volgende keer weer een 10.” Als ze een slecht cijfer halen, komt dat omdat het examen niet fair was. Volgende keer beter. Studenten met lage verwachtingen voelen het tegenovergestelde. Een slecht cijfer is het resultaat van een gebrek aan intelligentie. Een goed cijfer het gevolg van een te makkelijk examen. “Volgende keer haal ik vast weer een onvoldoende.”

Ten tweede anticiperen we graag. En anticipatie maakt ons gelukkig. Onderzoekers vroegen studenten het volgende: “ben je bereid te betalen voor een gepassioneerde kus van je favoriete filmster?” En zo ja, “heb je er meer voor over om die kus nu te krijgen of pas over drie dagen?”  De meeste studenten kozen ervoor om drie dagen te wachten.  En waren bereid daar ook nog eens meer voor te betalen. Waarom? Als ze die zoen nu krijgen, is het direct voorbij. Maar als ze er drie dagen op moeten wachten, kunnen ze er nog een tijdje van dagdromen.

Daarom is vrijdag onze favoriete dag van de week.

Tenslotte wijzen studies uit dat optimisme zelfs een voorwaarde is voor succes. Zakelijk, in de academische wereld, in de sport en in de politiek. Gezondheid is misschien wel het meest verrassende voordeel van optimisme. Als we verwachten dat de toekomst stralend is, verminderen onze stress en zorgen.

Hoe blijven we optimistisch in het licht van de werkelijkheid?

Optimisme heeft dus een aantal voordelen. Maar de werkelijkheid blijkt regelmatig niet overeen te komen met onze verwachtingen.

Dus onze studenten zullen in de praktijk lang niet allemaal CEO van een beursgenoteerde onderneming, partner bij KPMG of succesvol ondernemer worden? Helaas.

De theorie stelt dat we onze verwachtingen naar beneden bijstellen als we worden geconfronteerd met de harde werkelijkheid. In werkelijkheid blijken we dat vrijwel nooit te doen.

In zijn boek Thinking Fast and Slow, geeft Daniel Kahneman hier een aardig voorbeeld van. In de VS is de kans dat een startende onderneming de eerste vijf jaar overleeft slechts 35%. En wat denken de ondernemers zelf? Liefst 81% van hen denkt dat hun kans op overleving 70% is. En zelfs 33% van de ondervraagde ondernemers acht het volstrekt onmogelijk dat zij failliet gaat.

Het is dan ook niet voor niets dat bij grote overnames de beurskoers van de ‘overnemende’ onderneming daalt. Grote overnames mislukken vaker dan dat ze lukken.

Optimisme heeft dus een aantal voordelen. Wel is het verstandig om ons te beschermen tegen de gevaren van onrealistisch optimisme. Voor jonge mensen geldt dat zij zich kunnen beschermen door zo snel mogelijk te starten met sparen en beleggen.

Op latere leeftijd verschaft het opgebouwde vermogen je keuzes. De mogelijkheid om te doen wat je wil, wanneer je het wil en met wie je het wil heeft ook een hoog rendement.

Of blijf je, onder alle omstandigheden, liever van salarisstrook tot salarisstrook leven?

Dus…