Kost Artificial Intelligence banen? Het verleden geeft een nuttige hint
Recent las ik een artikel1 waarin Dario Amodei, de baas van Anthropic, een vooraanstaand bedrijf in AI, voorspelt dat de werkloosheid naar 20 procent van de beroepsbevolking stijgt. Want, zegt hij, AI vernietigt de komende vijf jaar de helft van alle banen voor starters. Dat is geen leuk nieuws voor mijn zoon die nog op de universiteit zit. Maar heeft Dario Amodei gelijk? Tijd om op onderzoek uit te gaan.
De voorspelling dat technologische vooruitgang tot massawerkloosheid leidt, is van alle tijden.2 Het is een misvatting die steeds opnieuw weer als een feniks uit zijn eigen as verrijst. Hier is een greep uit een groot aantal paniekerige voorspellingen uit het verleden:
Al in 1928 publiceerde The New York Times een artikel met de kop:
March of the Machine Makes Idle Hands
En op 3 september 1980 riep diezelfde New York Times van de daken dat:
A robot is after your job
En in 2017 publiceerde McKinsey een rapport waarin het voorspelde dat:
Automation could eliminate 73 million US Jobs by 2030
Een Britse econoom ontdekt een belangrijke tegenstelling
In 1860 merkte de Britse econoom William Jevons dat fabrieken steeds efficiënter omgingen met steenkool. Maar dat de vraag naar steenkool juist toenam. Zijn observatie werd bekend als de paradox van Jevons.
Zijn verklaring was simpel. Toen bedrijven zich realiseerden dat ze minder steenkool nodig hadden om dezelfde hoeveelheid producten te fabriceren, besloten ze uit te breiden naar nieuwe gebieden. Dit resulteerde in het gebruik van meer steenkool. Hierdoor groeide de economie sneller, waardoor de vraag naar steenkool nog harder steeg.
Een modernere versie van de paradox van Jevins is de introductie van Microsoft Excel3 in 1987. Het kostte veel boekhouders hun baan. Maar het aantal vacatures voor accountants en financiële analisten rees de pan uit. Dankzij Excel konden bedrijven meer tijd en geld steken in het vertalen van hun cijfers naar bruikbare informatie.
Is er een vaste hoeveelheid werk in de economie?
De reden dat we ons zorgen maken over hoe innovatie onze banen bedreigt, komt vaak voort uit een hardnekkige misvatting: de lump of labor fallacy.
We denken wel eens dat we op elk moment in de economie een vaste hoeveelheid werk moeten verzetten. En of mensen doen dat werk, of machines. En als machines het werk doen, blijft er minder werk over voor mensen. Dat klinkt logisch, maar is klinkklare nonsens.
Technologie verhoogt onze productiviteit. We kunnen steeds meer produceren met minder. Dit leidt tot lagere prijzen voor goederen en diensten. Zeker als je die prijzen afzet tegen onze stijgende lonen. In 1947 gaven Amerikanen gemiddeld 23 procent van hun besteedbare inkomen uit aan voeding die ze in de winkel kochten. In 2023 was dat nog maar iets meer dan zeven procent.4
Die besparing leidde tot veel koopkracht waardoor de vraag naar nieuwe producten en diensten explodeerde. Want zoals econoom Milton Friedman ooit zei:
Human wants and needs are endless.
Volgens een recent rapport5 is 60 procent van de beroepsbevolking nu dan ook werkzaam in banen die in 1940 nog helemaal niet bestonden. Dankzij innovatie. Als je op dit moment werkzaam bent als social media expert, ESG-analist of leiderschapscoach, begrijp je precies wat ik bedoel.
Ook de beurs richt veel verwoesting aan op weg naar boven
De beurs gedraagt zich net als de banenmarkt. Sinds 1980 verving de S&P 500 index elke tien jaar ongeveer een derde van de aandelen die er onderdeel van uitmaakte.6 Sommige bedrijven fuseerden, terwijl anderen werden overgenomen. Maar een groot aantal bedrijven miste de boot en werd uit de index verwijderd.
Die vrijgekomen plekjes werden ingepikt door opkomende bedrijven met goede groei- en winstvooruitzichten. Zoals Apple (toegevoegd in 1982), Microsoft (1994), Nvidia (2001), Amazon (2005), Google (2006) en Facebook (2012). Deze bedrijven zijn er voor een groot deel voor verantwoordelijk dat de beurs nu op een recordhoogte staat.
Ik maak me gelukkig ook geen zorgen meer over de carrièrekansen van mijn zoon.
–
- ‘White-Collar Bloodbath’: Anthropic Warns of AI Job Losses, Technology Magazine, June 29, 2025
- Robots Have Been About to Take All the Jobs for 100 Years, Pessimists Archive, March 22, 2023
- How Excel destroyed and created a ton of jobs, Sam Ro, October 23, 2024
- In The Good Old Days, One Fourth of Our Income Went to Food, Center for Economic and Policy Research, April 17, 2024
- New Frontiers: The Origins and Content of New Work, 1940–2018, National Bureau of Economic Research, August 2022
- The S&P 500 experiences a ton of turnover, Sam Ro, October 23, 2024