Contraire beleggers lijden pijn

“Much of the time there aren’t great market excesses to bet against.” – Howard Marks

Heel eventjes moest ik grinniken. En toen sloeg ik mijn armen ten hemel en begon ik zachtjes te kermen.

De reden?

Een artikel uit het Financiële Dagblad van 26 februari 2023 met de titel:

“Beleggers feesten door ondanks reëel risico op een crash.”

Het artikel citeert het hoofd beleggingsstrategie van de ABN Amro die zegt:

“De opperbeste stemming lijkt op de dotcomhype van begin deze eeuw. Het is ‘partying like it’s 1999’ op de beurs. Net als nu hadden we ook in 1999-2000 een enorme rally, waren er hoogterecords, was ook 2000 een verkiezingsjaar en waar toen sprake was van de gekte rond internet, is dat nu met AI.”

Een puik stukje contrair – tegengesteld – denken van ze. De beurs stijgt, maar zij lopen niet achter de kudde aan. Zij zijn voorbereid op de crash die onherroepelijk gaat komen. En wij – sufferds – niet.

Is het niet heerlijk om tegengesteld te denken? Het geeft je zo’n warm gevoel. Dat van ‘ik ben slimmer dan de rest’.

Waarom is contrair beleggen een goed idee?

De populairste beleggingen – waarvan iedereen denkt dat het een goed idee is – leiden vaak tot teleurstellende resultaten.

Daar zijn goede redenen voor.

Als iedereen erin wil beleggen, komt dat vaak doordat de koers al fors gestegen is. En niks geeft je zo’n rotgevoel als je buren rijk zien worden terwijl jij met je handen in je zakken langs de zijlijn staat.

Bovendien. Als iedereen erin wil beleggen, blijft er niemand meer over die de koers nog verder op kan stuwen.

En last but not least, als iedereen erin wil beleggen, is de kans groot dat de koers instort. Als iedereen plotsklaps van gedachten verandert en naar de nooduitgang stormt.

Populaire beleggingen zijn daarom niet alleen een bron van slecht rendement maar ook van hoog risico. Daar staat tegenover dat beleggingen die je wantrouwt, misschien zelfs veracht en onderschat, kunnen zorgen voor hoge rendementen en weinig risico.

Beleggers die een uitzonderlijk hoog rendement scoren, zien kwaliteiten die door andere beleggers niet op waarde geschat worden. En dus niet in de koers verwerkt zijn.

Daarom voelen succesvolle beleggers zich ook vaak eenzaam. Want als je één van de velen bent die zich als een hongerige wolf op een belegging stort, is de kans klein dat je een uitstekend resultaat behaalt. Pas als je één van de weinigen bent die koopt, maak je kans op de hoofdprijs.

Tot zover de theorie. Op naar de praktijk.

Contrair denken is simpel maar niet makkelijk

Wij mensen – dus ook beleggers – zijn sociale wezens. Dus als we willen weten hoe we ons moeten gedragen, kijken we bij voorkeur naar wat anderen doen. Vandaar de term kuddegedrag.

Zeker als het om geld gaat. Want geld zorgt bijna altijd voor heftige emoties en daarom zijn de belangen groot. Niemand wil ongelijk krijgen en geld verliezen. Daarom voelen we ons het meeste thuis bij mensen die het met ons eens zijn.

We zijn continu op zoek naar sociaal bewijs.

Sociaal bewijs heeft een gigantische invloed op ons. Zonder dat we het in de gaten hebben. In 1968 lieten onderzoekers een man op een druk trottoir in New York omhoog kijken. Dat maakte maar weinig indruk. Slechts vier procent van de voorbijgangers stopte en keek ook omhoog. Dat veranderde nadat de onderzoekers 15 mensen op het trottoir hadden neergezet die allemaal omhoog keken. Nu stopte 45 procent van de voorbijgangers om ook even omhoog te kijken om te zien wat er aan de hand was.

Marketing maakt maar al te graag gebruik van sociaal bewijs.

Bedrijven huren influencers op sociale media in om hun producten of diensten te verkopen. Want we kopen sneller als iemand die we bewonderen het product of de dienst aanbeveelt.

Bovendien zet marketing schaarste in om ons te manipuleren. Zie je op Booking net een hotelletje dat je leuk vindt, krijg je een pop-up met de mededeling dat er nog maar twee kamers beschikbaar zijn. Snel boeken dan maar. Voordat we achter het net vissen!

Een volgende truc is de reviews en ratings die we tegenkomen als we iets online willen kopen. We vinden ‘ons soort mensen’ nog altijd betrouwbaarder dan het bedrijf dat ons iets wil verkopen.

Sociaal bewijs heeft ook een enorme invloed op beleggers. Veel meer dan ze denken. Warren Buffett wreef ze dat tijdens een interview met CNBC nog eens fijntjes onder de neus. (i)

Hij zegt dat beleggers vaak geen benul hebben waarom ze iets kopen. Maar de buren beleggen er ook in. En zij vertellen ons iedere dag hoeveel geld ze al verdiend hebben.

We vinden het reuze lastig om onze hebzucht en jaloezie te negeren.

Tegen de stroom in zwemmen is daarom een eenzame activiteit.

Maar ook een pijnlijke.

In zijn boek Behavioural Investing schrijft James Montier dat we fysieke pijn en sociale pijn voelen op precies dezelfde plek in onze hersenen.

In een experiment, lieten onderzoekers testpersonen een computerspelletje spelen. De testpersonen dachten dat ze met twee anderen een balletje naar elkaar moesten overspelen. Helaas. De twee anderen werden door de computer aangestuurd en begonnen na een paar minuten de testpersoon buiten te sluiten. Ze speelden het balletje alleen nog maar naar elkaar over.

Als gevolg van deze ‘sociale isolatie’ zagen de onderzoekers een verhoogde activiteit op die plekken in de hersenen die ook oplichten als we fysieke pijn voelen.

Als je contrair belegt voelt dat dus alsof je in je eentje in een grot zit en ook nog eens je arm breekt.

Wat een ellende!

De meeste contraire beleggers volgen gewoon de massa

Ik denk dan ook dat de journalist van het FD-artikel en het hoofd beleggingsstrategie van de ABN Amro denken dat ze contrair denken. Terwijl ze in de praktijk lijden aan pluralistische onwetendheid.

Pluralistische wat?

Het betekent simpelweg dat je precies hetzelfde denkt als iedereen, maar ervan overtuigd bent dat je anders denkt.

Nieuwe hoogterecords, presidentsverkiezingen en kunstmatige intelligentie zijn geen bewijs dat de beurzen – zoals in 1999 – lichtzinnig aan het feestvieren zijn. Maar talloze experts en de media verkopen het wel op deze manier.

Koppen zoals deze vind je overal.

De echte contraire belegger is iemand die onverstoord belegt voor de lange termijn. En de korte termijn bangmakerij negeert.

En soms voelt dat alsof je alleen en met een gebroken arm in een grot zit.

(i) Warren Buffett on why bubbles happen: People see neighbors ‘dumber than they are’ getting rich, CNBC, sep 12, 2018.