‘Op ’n dag’, is geen dag
“Time is what we want most but what we use worst.” – William Penn
Lezen is een hobby van me. En als je veel leest, kom je leuke en spitsvondige dingen tegen. Neem nou dit raadseltje1.
Rijke mensen hebben ‘t nodig.
Arme mensen hebben ’t al.
Als je ‘t eet, ga je dood.
En als je dood gaat, neem je ‘t met je mee.
Wat is ‘t?
Niets.
Niets?
Ja, dat klopt.
Grappig, hè
Dit diepzinnige raadseltje laat ons nog even weten dat, zoals Lawrence Yeo het zegt:
“Nothing passes through the great wall of death. Whether you’re a billionaire or a homeless person, everything goes to null in the face of the great equalizer.”
En dat is op z’n tijd best een nuttige gedachte als je geobsedeerd bezig bent met je carrière en het verdienen van zoveel mogelijk geld.
Maakt geld gelukkig?
Als je er te weinig van hebt, wel. Want als je arm bent, geen fatsoenlijk dak boven je hoofd hebt of te weinig te eten hebt, zorgt elke extra euro voor een forse stijging in je geluksgevoel. Dat is niet zo moeilijk.
Maar als je inkomen blijft stijgen, botst het onvermijdelijk met de wet van de afnemende meeropbrengsten.
De afnemende wat..?
Vergelijk het met het eten van een pizza. De eerste slice is een godsgeschenk. Je sluit je ogen en geniet met volle teugen van de smaak van pepperoni, kaas en de krokante korst. Terwijl het vet van je kin druipt.
Maar tegen de tijd dat je de laatste slice naar binnen propt, is dat geluksgevoel allang verdwenen. Je wil zo snel mogelijk je bordje in de vaatwasser zetten en uitbuiken op de bank. Voor de TV.
Zo werkt dat ook met geld.
We zijn constant bezig met wat we kunnen doen met meer geld.
“Als ik die salarisverhoging of bonus krijg, kan ik … kopen.”
Vul de stippeltjes zelf maar in.
We zitten vastgeplakt aan die een-op-een relatie tussen geld en geluk. Als ik X meer geld heb, krijg ik daar een Y hoeveelheid geluk voor terug.
Maar zo werkt het natuurlijk niet.
Een studie van Purdue University2 stelt dat als Amerikanen meer dan 105 duizend dollar verdienen, hun geluksgevoel nauwelijks meer toeneemt.
Natuurlijk, als je inkomen stijgt, kun je je leven een upgrade geven. Je koopt een groter huis, mooiere kleren en eet wat vaker bij je favoriete sterrenrestaurant. Je geeft dat extra geld uit aan luxere versies van dingen die je al hebt.
Maar beleef je iets nieuws? Leer je iets nieuws? Of besteedt je meer tijd aan je vrienden en je gezin..?
De grafiek van de afnemende meeropbrengsten van geld ziet er daarom zo uit:
Hoeveel geld is ‘genoeg’?
Net zoals te arm vervelend is, is te rijk ook niet goed.
Als je voldoende geld hebt, kun je het gebruiken om je vrijheid te kopen. Om te doen wat je wil, met wie je het wil en wanneer je het wil.
Maar als je teveel geld hebt, verlies je die vrijheid weer. De relatie tussen vermogen en vrijheid ziet er ongeveer zo uit:
De ultra-rijken ontdekken vaak, tot hun ongenoegen, dat hun beslissingen, net als die van arme mensen, gedicteerd worden door omstandigheden waarover ze geen controle hebben.
In een interview zegt worstelaar en acteur John Cena dat:
“Taiwan is het eerste land ter wereld waar de film Fast & Furious 9 bekeken kan worden.”
Alleen, uh… China, één van de grootste afzetmarkten voor de Fast & Furious films, vindt Taiwan géén land.
Dus maakt die arme John Cena, met een geschat vermogen van 80 miljoen dollar, op het sociale mediaplatform Weibo haastig z’n excuses:
“Sorry dat ik Taiwan een land noemde. Het spijt mij heel erg. Jullie moeten begrijpen dat ik China en Chinese mensen liefheb en respecteer.”
Als je rijk en bekend bent, heb je geen vrijheid van meningsuiting meer.
En wat dacht je van Elon Musk? In een artikel4 over Elon Musk schrijft de New York Times:
“He turned 47 on June 28, and he said he spent the full 24 hours of his birthday at work. “All night — no friends, nothing,” he said, struggling to get the words out. Two days later, he was scheduled to be the best man at the wedding of his brother, Kimbal, in Catalonia. Mr. Musk said he flew directly there from the factory, arriving just two hours before the ceremony. Immediately afterward, he got back on the plane and returned straight to Tesla headquarters, where work on the mass-market Model 3 has been all consuming.”
Maar ook als je rijk en onbekend bent, loop je het risico dat je veel moet opgeven voor dat succes. Hoe fijn is het om heel rijk te zijn terwijl al je relaties aan diggelen liggen?
Je tijd of je geld?
Als geld de meest voor de hand liggende vorm van rijkdom is, is tijd daarvan het tegenovergestelde. Tijd is een onzichtbare vorm van rijkdom.
Alleen, ben je je er pas van bewust als je tijd bijna voorbij is.
En helaas, je kunt niet meer tijd kopen en je weet nooit hoeveel je er nog van hebt.
De relatie tussen tijd en geld ziet er zo uit:
In het zakenleven zeggen ze wel eens: ‘tijd is geld.’
Maar tijd is geen geld. Het is iets veel waardevollers.
Want, zou je willen ruilen met Warren Buffett? Hij bezit ruim 100 miljard dollar en is 92 jaar oud.
Natuurlijk niet. Want hij is wel rijk maar heeft nog maar weinig tijd.
Maar draai de vraag nu eens om. Hoeveel geld, denk je, dat Warren Buffett er voor over heeft om 20 of 30 jaar jonger te zijn?
Ik denk een hele hoop.
Het is niet voor niks dat Jeff Bezos investeert5 in anti-verouderingstechnologie.
Dus als je rijkdom meet in tijd, zijn jonge mensen rijker dan iedereen.
Daarom is ‘wat je doet met je tijd’, één van de belangrijkste keuzes die je in je leven kunt maken.
Terwijl je hartstikke druk bent met het maken van een carrière en het verdienen van zoveel mogelijk geld, vergeet je wel eens dat je geld niet kunt eten of drinken. Geld zelf maakt je ook niet aan het lachen en het zorgt ook niet voor dierbare herinneringen.
Geld zelf is dan ook verbazingwekkend waardeloos.
Maar, het goede nieuws is, dat je geld kunt omruilen in iets heel waardevols:
Ervaringen!
Want aan het eind van de rit zijn je ervaringen alles wat je hebt. Ervaringen zijn je kans om mooie herinneringen te maken. En ja, sommige ervaringen kosten geld, maar de meest waardevolle ervaringen zijn niet afhankelijk van hun prijskaartje.
Mijn vliegticket naar de Verenigde Staten kostte geld. Maar de aanblik van de overweldigende natuur in Colorado, Wyoming, South Dakota en Montana, was onbetaalbaar.
Hier zijn zo maar wat dingen die je niet kunt kopen met geld:
- Meer tijd met je grootouders, je ouders en je gezin.
- Gitaar leren spelen.
- De omhelzing van een goede vriend die je al een tijd niet meer hebt gezien.
- Tranen met tuiten lachen om een goede mop.
- Rondlopen in de Mezquita in Córdoba.
En wat kun je wel kopen met je geld?
De vrijheid en de flexibiliteit om te genieten van de dingen die je niet kan kopen.
Hoe zorg je voor meer tijd?
Je kunt het niet kopen.
Maar je kunt wel meer tijd ‘verdienen’ met een paar simpele strategieën:
I. Zorg goed voor je gezondheid
Zoals belegger Charlie Munger zegt:
“Nobody survives open heart surgery better than the guy who didn’t need the procedure in the first place.”
Voldoende cardio- en krachttraining6 zijn een must. Als je bovendien op je voeding let en niet appt achter het stuur, kom je al een heel eind.
II. Beleg!
Beleggen is de beste manier om in de toekomst meer tijd over te houden, want het zorgt voor passief inkomen. Dat is inkomen waarvoor je niet hoeft te werken. Dat betekent dat jij in de toekomst bepaalt wat je doet, met wie en wanneer. En niet je baas.
Maar balans is cruciaal. Jezelf van alle leuke ervaringen beroven door elke cent die je overhoudt te beleggen, is net zo gevaarlijk als al je geld uitgeven aan spullen die je niet nodig hebt. Je kunt jezelf je hele leven lang leuke ervaringen onthouden om er plotsklaps, veel te laat, achter te komen dat je veel meer geld hebt dan je nodig hebt. Zonder dat je ervan hebt kunnen genieten.
III Leg de lat niet steeds hoger!
In 1924 was John D. Rockefeller de rijkste man ter wereld. Zijn vermogen werd geschat op 700 miljard dollar in de wereld van vandaag.
Maar wat had hij allemaal niet:
- Antibiotica
- Een TV
- Google maps
- Een iPhone
- Internet
Dat hebben wij allemaal wel. En dat vinden we normaal. Want alle luxe items worden al snel normaal.
Maar voelen wij onszelf gelukkiger dan John D. Rockefeller? Waarschijnlijk niet. Want op social media zien we mensen die mooiere spullen hebben dan wij, rijker zijn dan wij en mooier wonen dan wij.
Charlie Munger zegt niet voor niets dat de wereld niet door hebzucht maar door jaloezie wordt geregeerd.
In de tv-show Fleishman is in Trouble, kibbelt Toby Fleishman met z’n vrouw en zegt:
“Excuse me, I make almost $300,000 a year. I am a rich man in every single culture except the 40 stupid square blocks that you insist we live within.”
Als je verwachtingen sneller stijgen dan je inkomen, ben je nooit gelukkig. De gedachte dat je gelukkiger bent met meer geld leidt altijd tot teleurstellingen.
Dat komt omdat je alleen maar denkt over de beloning (meer geld). En niet aan de kosten ervan, zoals werkweken van 60 uur, weinig tijd voor je vrienden en gezin en een steeds slechter wordende gezondheid.
Helaas, het een komt met het ander. Je kunt niet alleen maar de beloning weggrissen en de kosten ervan negeren.
‘Op ‘n dag’ is geen dag
Tijd vrijmaken in je agenda is lastig. Een baan zoeken die je leuker vindt maar minder betaalt ook. Om nog maar te zwijgen over iets spontaans doen.
En je maakt het nog moeilijker door jezelf ervan te overtuigen dat ‘nu’ nog niet de juiste tijd is.
“Als ik meer tijd heb, ga ik echt Spaans leren.”
“Nog een paar jaar in deze baan en dan ben ik financieel stabiel genoeg om minder te werken.”
“Als ik nog even doorspaar, ga ik die trip maken.”
En dat… ga je helemaal niet doen!
Tenminste niet als je wacht tot de tijd ‘rijp’ is.
Want de tijd is nooit rijp om risico te nemen of je leven overhoop te gooien. Je kan het moment pakken of door je vingers laten glippen.
Maar als je jezelf realiseert dat je tijd op aarde gelimiteerd is, wakkert je vuurtje misschien aan.
Steve Jobs zei het tijdens zijn commencement speech op Stanford University zo:
“Remembering that I’ll be dead soon is the most important tool I’ve encountered to help me make the big choices in life. Because almost everything – all external expectations, all pride, all fear of embarrassment or failure – these things just fall away in the face of death, leaving only what is truly important. Remembering that you are going to die is the best way I know to avoid the trap of thinking you have something to lose. You are already naked. There is no reason not to follow your heart.”
Dus wat ga je doen?
Tik…tok…tik…tok.
- The Nothingness of Money, Lawrence Yeo
- Happiness, income satiation and turning points around the world, Nature Human Behavior, Vol 2, January 2018
- John Cena zegt sorry in Chinees nadat hij ‘Taiwan een land noemde’, RTL nieuws, 26 mei 2021
- Elon Musk Details ‘Excruciating’ Personal Toll of Tesla Turmoil, New York Times, Aug 16, 2018
- Billionaires are betting on anti-ageing research, but can ageing really be cured?, Pharmaceutical Technology, September 16, 2021
- What Is the Right Balance of Strength Training to Cardio?, New York Times, Jan 3, 2023