Het leven is als een doos bonbons, ontworpen door Salvador Dali

Warren Buffett legt het bijltje erbij neer. De succesvolste belegger aller tijden stopt eind dit jaar als topman van Berkshire Hathaway. Maar niet voordat hij zich in zijn afscheidsbrief van 10 november nog een keer tot zijn aandeelhouders richt.

Wat opvalt in deze brief is dat hij uitgebreid stilstaat bij hoeveel geluk hij in zijn leven had. Dankzij oplettende artsen ontsnapte hij drie keer aan een vroege dood. Bovendien staat hij stil bij een aantal mensen die een belangrijke rol speelden in het succes van Berkshire. Zij woonden allemaal bij hem om de hoek in Omaha. Onder wie natuurlijk, de in 2023 overleden Charlie Munger.

Buffetts geluk begon al bij zijn geboorte. Hij schrijft: “I was born in 1930, healthy, reasonably intelligent, white, male, and in America. Wow! Thank you, Lady Luck.”

“Your best work involves timing. If someone wrote the best hip hop song of all time in the Middle Ages, he had bad timing.” – Scott Adams

Deze erkenning van zijn mazzel is best opmerkelijk voor iemand met een vermogen van 149 miljard dollar. Hij had ook kunnen zeggen: ik was de beste en de slimste van allemaal. Maar daar had je allemaal niets aan gehad als je in Afghanistan geboren was.

Succes vereist onder andere dat je op het juiste moment op de juiste plek bent. De mannen die de personal computer toegankelijk maakten voor de massa, werden allemaal in de jaren vijftig geboren: Bill Gates en Paul Allen van Microsoft, samen met Steve Jobs en Steve Wozniak van Apple.

Hetzelfde geldt voor beleggers. Je startjaar heeft een enorme invloed op je rendement. Vergelijk de periode 1980 tot en met 1999 maar eens met die van 2000 tot en met 2019. In die eerste twintig jaar scoorde de S&P 500-index een jaarlijks rendement van 17,61 procent. In de tweede twintig jaar slechts 6,05 procent per jaar.

Veel van de bekendste en succesvolste beleggers zoals Stanley Druckenmiller, Seth Klarman en Jim Simons richtten begin jaren tachtig hun hedgefondsen op. De beurs was in die tijd spotgoedkoop en de rente stond op het punt om 40 jaar lang te dalen. Wat een timing!

“My momma always said, ‘Life was like a box of chocolates. You never know what you’re gonna get.’” – Forrest Gump

Ik denk dat het leven te vergelijken is met een doos bonbons, ontworpen door Salvador Dali. De ene bonbon is gevuld met broccoli, een andere met een diamant, maar je kunt er net zo goed een uit de doos grissen die gevuld is met rattengif.

Pech en geluk zijn twee kanten van dezelfde medaille. Pech betekent dat een je goede beslissing neemt die verkeerd uitpakt. Je besluit bijvoorbeeld om in aandelen te beleggen en de volgende dag crasht de beurs. Je hebt geluk als je een slechte beslissing neemt die goed uitpakt. Je rijdt van werk naar huis terwijl je zit te appen achter het stuur. Je komt thuis zonder een ongeluk te veroorzaken.

Dankzij pech leer je dat je niet alle gebeurtenissen kunt beïnvloeden. Van geluk leer je daarentegen niets. Het geeft een vals gevoel van controle: je nam een besluit en kreeg wat je wilde. Dat is vreselijke feedback. Want je wil het liefst goede en herhaalbare beslissingen voor de lange termijn nemen.

Bovendien is niet elk succes te danken aan hard werken en niet elke mislukking te wijten aan luiheid. De kleinste details kunnen bepalen of je miljardair wordt of failliet gaat: de keuze van één enkele klant, het besluit van een rechter of een toevalstreffer in jouw voordeel.

Natuurlijk spelen hard werken en visie een rol bij succes. Het is alleen te makkelijk om de rol van geluk te negeren. Pech kun je zo aanwijzen als je faalt, maar geluk ontken je als je succesvol bent.

“The luckier you are, the nicer you should be.” – Morgan Housel

Geluk speelt een grote rol in de wereld. Het is alleen moeilijk om erover te praten. Als ik tegen een succesvolle ondernemer zeg dat hij of zij geluk heeft gehad, beledig ik diegene tot in het diepst van de ziel. Hij denkt dan al snel dat ik zeg dat hij het succes niet verdient. Dat ondermijnt alle tijd en energie die de ondernemer in het bedrijf stak.

Het probleem is dat tegenspoed zich niets aantrekt van de tijd en moeite die je in het bedrijf steekt, en geluk ook niet. Ze staan allebei onaangekondigd voor je neus. Het enige verschil is dat pech je nederig maakt op het moment dat je ermee geconfronteerd wordt en geluk je later onder de duim krijgt. Als het verdwijnt.

Als je succesvol bent, is het een goed idee om eens na te denken over die momenten in je leven waarin je geluk had. Het beschermt je tegen het gevoel dat succes je geboorterecht is. En je bent een stuk meer invoelend naar mensen die minder succesvol zijn dan jij.