“Rise early, work hard, strike oil.” – J. Paul Getty
Al ruim twee eeuwen lang, heeft Spanje een waanzinnig populaire kerstloterij. En de spanning stijgt naar het kookpunt als op 22 december El Gordo (de dikzak) bekend gemaakt wordt.
El Gordo is momenteel 4 miljoen euro.
In de zeventiger jaren (i) wint een man El Gordo met een even simpele logische strategie. Hij zoekt met opzet een lot uit dat eindigt op de cijfers 48.
Als een journalist hem, na het winnen van de prijs vraagt, waarom hij zo graag een lot wilde met die eindcijfers, zegt hij:
“Ik droomde zeven nachten achter elkaar over het cijfer zeven. En zeven keer zeven is 48!”
Als je dit leest, heb je de geboorte loterij al gewonnen.
J.K. Rowling groeit op met een chronisch zieke moeder. Later vlucht ze uit een gewelddadig huwelijk en leeft ze van de bijstand in een door ongedierte geteisterde flat in Edinburgh.
Sindsdien heeft ze meer dan 600 miljoen Harry Potter boeken verkocht. Als je al die boeken naast elkaar legt, omcirkelen ze 16 keer de evenaar.
Maar voor elke J.K. Rowling zijn er miljoenen vrouwen voor wie hun leven begint en eindigt in krotten, gewelddadige huwelijken en oorlogen.
Je hoort succesvolle mensen wel eens zeggen dat ze hun eigen geluk maken. Maar die uitspraak is met zichzelf in tegenspraak. De definitie van geluk is nu juist dat het gebeurtenissen zijn waarop je geen invloed hebt.
De grootste ironie van ons leven is dat we geen controle hebben over waar we geboren worden en onder welke omstandigheden. Nul komma nul. En natuurlijk heb je controle over je eigen lot… Alleen weet je niet of je dat lot tegemoet gaat op een luxe jacht of op een lekkend vlot.
Waar en wanneer je geboren wordt, heeft een grotere invloed op je leven dan motivatie, vastberadenheid en de beslissingen die je neemt.
Je kunt slim geboren worden of dom, gezond of invalide, zwart of wit en in Nederland of Mali. Je hebt in de baarmoeder geen idee welk lot je overhandigd krijgt.
De wereld heeft ongeveer 100 miljard inwoners gekend, inclusief de 8 miljard die er nu leven. En als je dit leest, ben je zeer waarschijnlijk in een positie waar zo’n 99 miljard mensen nooit over konden dromen.
Kun je succes afdwingen door hard te werken en door te zetten?
In 1968 zijn er wereldwijd 303 miljoen kinderen in de middelbare schoolleeftijd.
Driehonderd daarvan, één op de miljoen, heeft dat jaar de mazzel om naar een school te gaan die het geld heeft om een computer te kopen.
Bill Gates is één van die happy few. En Paul Allen ook. Zij gaan naar Lakeside School bij Seatlle. En die school heeft een computer.
Op 4 april 1975 richten ze samen Microsoft op.
In 2019, in de documentaire Inside Bill’s Brain: Decoding Bill Gates is hij daar heel eerlijk over. Hij zegt daarin:
“If there had been no Lakeside, there would have been no Microsoft.”
Bill en Paul zijn dag in dag uit achter de computer te vinden. Samen met hun klasgenoot en vriend Kent Evans.
Maar Kent heeft pech.
Hij komt op zijn zeventiende jaar om het leven tijdens een ongeluk bij het bergbeklimmen. Ook een kans van ongeveer één op een miljoen.
Pech en geluk zijn twee kanten van dezelfde medaille.
Zij zijn allebei het bewijs dat toeval grotere gevolgen kan hebben op je leven dan de beslissingen die je bewust neemt.
Heb je wel eens tegen een succesvolle zakenman of vrouw gezegd dat-ie mazzel heeft gehad?
Nee, hè.
Je weet maar al te goed dat je, als je dat zegt, iemand tot op het bot beledigt. Want je legt een booby trap onder de moeite die het iemand heeft gekost om een succes van zijn of haar bedrijf te maken.
Maar geluk en pech kunnen het allebei niks schelen hoeveel bloed, zweet en tranen je in je bedrijf stopt. Ze kunnen allebei plotsklaps tevoorschijn schieten.
Veel zakenmensen kleineren de rol van geluk, want: “het was geen geluk, het was hard werken, goede beslissingen en doorzettingsvermogen.”
Maar, kun je je voorstellen hoe belachelijk het tegenovergestelde klinkt?
“Die coronapandemie was geen pech, we hebben alleen niet hard genoeg gewerkt om ‘m te voorspellen!”
Was de ondernemer die vlak voor de coronapandemie startte en failliet ging soms lui? En was het dom van hem dat hij de pandemie niet aan zag komen?
Dus wees voorzichtig op wie je neerkijkt. Want niet elk succes is het gevolg van hard werken en goede beslissingen en niet elke flop is het gevolg van luiheid en slechte beslissingen.
Hou dat in je achterhoofd als je over anderen oordeelt. Inclusief jezelf.
Zijn hard werken, goede beslissingen en doorzettingsvermogen dan niet belangrijk?
Jawel, maar nooit genoeg!
Beleggers hebben wel pech, maar hebben nooit geluk.
In de wereld van het beleggen, wemelt het van de mensen die één keer achter elkaar gelijk krijgen.
Neem nu eens Kyle Bass.
In 2007 verdient hij met zijn bedrijf Hayman Capital Management 700 miljoen dollar door te wedden op een crash van de Amerikaans hypothekenmarkt. Hij krijgt gelijk.
En daarna gaat hij meteen op zoek naar de volgende crisis.
Hij wedt om de beurt op het instorten van de Japanse Yen, de Japanse obligatiemarkt, de Chinese banken en de Hong Kong dollar… En verliest bakken met geld op die weddenschappen.
Twee dingen vallen op:
Als je binnen no time buitensporig veel geld verdient aan een crisis, zie je ineens overal een crisis opborrelen. Je denkt dan niet:
Wow, wat heb ik een mazzel gehad om zo waanzinnig te profiteren van een situatie die maar eens in m’n leven langskomt. Laat ik nu maar eens wat conservatiever worden.”
Als Kyle Bass in 2007 die 700 miljoen dollar in een indexfonds van de S&P 500 had gestopt, had hij ruim 9 procent per jaar verdiend. En had-ie in alle rust de bloemetjes buiten kunnen zetten op een tropisch eiland.
Bovendien kun je onmogelijk de verhouding tussen mazzel en kennis ontrafelen na zo’n homerun. Kyle Bass krijgt gelijk als in 2007 de hypothekenmarkt instort. Maar wat als die markt pas in 2010 was ingestort? Of in 2014? Hadden zijn beleggers dan hun geduld verloren? Had hij dan überhaupt nog geld gehad?
We zullen het nooit weten.
Als je niet bent opgeleid tot chirurg is de kans dat je een succesvolle hersenoperatie uitvoert nul. En als je geen viool speelt, is de kans dat je een deuntje mag meejengelen in het Nederlands Philharmonisch Orkest ook nul.
Beleggen werkt anders.
Beleggen is een activiteit waar geluk en pech op de korte termijn een buitensporig grote rol spelen. De reden daarvoor is akelig simpel:
Niemand is er ooit in geslaagd om de beurs en de economie voortdurend goed te voorspellen. Geen mens.
In de beleggingswereld komen veel krachten op hetzelfde moment bijeen: economie, rente, inflatie, bedrijfswinsten en psychologie. En het is verdraaid lastig om ze allemaal op hetzelfde moment goed in te schatten.
Daarom is beleggen een spel van kansen en bijna alle kansen zijn kleiner dan 100 procent. Je kunt:
- Een goede beslissing nemen en geld verdienen. Je krijgt dan wat je verdient.
- Een goede beslissing nemen en geld verliezen. Dan heb je pech.
- Een slechte beslissing nemen en geld verdienen. Dat heet mazzel.
- Een slechte beslissing nemen en geld verliezen. Boontje komt dan om z’n loontje.
Het probleem is dat als je een slechte beslissing neemt en geld verliest, je kunt denken dat je pech had. Of als je een goede beslissing neemt en geld verliest, kun je denken dat je een fout gemaakt hebt.
Dat maakt het soms moeilijk om als belegger van je fouten te leren. Want om van je fouten te leren, wil je wel zeker weten dat je een fout gemaakt hebt.
Om op de korte termijn of als actieve belegger geld te verdienen, moet je analyse van de toekomst dodelijk accuraat zijn. Bovendien moeten de gebeurtenissen die je voorspelt ook gebeuren. En ze moeten op tijd gebeuren. Niet te laat en niet te vroeg.
Helaas kunnen beleggers onmogelijk weten wat er allemaal gaat gebeuren en wanneer. Geluk en pech – de dingen die buiten onze controle gebeuren – spelen een grote rol in ons uiteindelijke rendement.
Bestaan er dan helemaal geen goede beleggers? Jawel. Zij hebben dankzij hun goede keuzes vaker gelijk dan dat ze het mis hebben… op de lange termijn.
Of in de woorden van belegger Peter Lynch:
“In this business, if you are good you are right six times out of ten. You are never going to be right nine times out of ten.”
[1] The Drunkard’s Walk, How Randomness Rules Our Lives, Leonard Mlodinow, 2008