Ik heb een probleem.
Op twitter deel ik meer ‘likes’ uit op de tweets van anderen dan dat ik er terug krijg op m’n eigen tweets.
Ik heb dus een tekort aan ‘likes’.
Moet ik nu ‘likes’ gaan lenen om in de toekomst nog tweets van anderen te ‘liken’?
Ik hoor je al denken: wat een onzin.
Want jij weet net zo goed als ik dat ik in de toekomst de tweets van anderen zoveel kan ‘liken’ als ik wil.
Waarom?
Omdat ik die ‘likes’ zelf creëer. Uit het niets. Ik druk op de ‘like’ knop en, hupsakee, daar is er weer eentje.
Leent een bank jouw spaargeld uit aan iemand anders?
Eén van de hardnekkigste misverstanden is dat banken jouw spaargeld uitlenen aan iemand anders die een lening nodig heeft.
Dat is niet zo.
Leningen creëren spaargeld. En niet andersom.
Stel je hebt een pizzeria die je voor vijf ton wil verbouwen. Je stapt naar de bank een vraagt haar om een lening. Als de bank akkoord gaat, stort ze vijf ton op je rekening.
Waar komt die vijf ton vandaan?
Uit het niets.
De bank creëert die vijf ton uit het luchtledige. Gewoon door één keer op de vijf, en vijf keer op de nul te drukken op het toetsenbord van de bankcomputer.
Alsjeblieft. Hier heb je vijf ton.
De bank heeft op haar balans nu een bezit van vijf ton: de lening, en een verplichting van vijf ton: jouw deposito.
Je maakt die vijf ton vervolgens over naar de bankrekening van de aannemer. Die er zijn leveranciers en werknemers van betaalt. Die er op hun beurt van naar de supermarkt gaan en ermee voor hun pensioen sparen.
En zo komt die vijf ton terecht op de bankrekeningen van de aannemer, zijn leveranciers en zijn werknemers.
Al die mensen hebben hun spaargeld te danken aan jouw beslissing om vijf ton te lenen. En natuurlijk de magie van de bank om dat geld uit het niets te creëren.
Kunnen we met z’n allen tegelijk sparen?
Dus alle gezinnen en bedrijven in de economie?
Nee, want in de economie zijn alle inkomsten precies gelijk aan alle uitgaven. Per definitie.
Als ik naar de snackbar ga om zo’n overheerlijke Kapsalon Shoarma te verorberen, maak ik €7,75 van mijn bankrekening over naar die van de eigenaar van de snackbar. Hij is € 7,75 rijker en ik ben hetzelfde bedrag armer. Dus met z’n tweeën schieten we er niks mee op.
Als ik dividend krijg op mijn belegging in aandelen KPN, stort zij dat geld op mijn rekening. Ik ben wat rijker geworden en KPN wat armer.
Als mijn werkgever mijn salaris van vier duizend euro overmaakt, is m’n baas armer en ben ik rijker.
Dankzij de overheid kunnen we toch met z’n allen sparen. Maar daar kunnen we vaak met ons verstand niet bij.
Waarom is een overheidstekort goed?
De schuld van de Amerikaanse overheid is 31,5 biljoen dollar. Dat is:
$31.500.000.000.000
Foei, zeggen we dan. Het wordt tijd dat die Amerikaanse overheid zijn huishoudboekje eens op orde gaat brengen.
Maar wat betekent zo’n overheidsschuld nu echt?
Als de overheid 100 euro uitgeeft, stort ze dat geld op de bankrekeningen van gezinnen en bedrijven. En als de overheid 90 euro aan belastingen heft, haalt ze dat van onze rekeningen af.
Maar per saldo, blijft er tien euro op onze gezamenlijke bankrekeningen achter. En wij, de gezinnen en bedrijven, kunnen dat geld uitgeven, investeren of sparen.
Dat is goed voor de economie.
Dus de Amerikaanse overheid heeft in de loop der tijd per saldo 31,5 biljoen dollar op de bankrekeningen van Amerikaanse gezinnen en bedrijven gestort. Die hebben dat geld in de loop der tijd kunnen uitgeven, investeren en sparen.
Leent de overheid van ons?
Nee, net als de banken kan de overheid geld uit het niets tevoorschijn toveren. Want, zeg nu zelf, als banken geld uit het niets kunnen creëren, waarom zou de overheid dat dan niet kunnen?
De overheid gebruikt, via de Centrale Bank, simpelweg de computer om het saldo van de bankrekening van bijvoorbeeld een politieagent te verhogen.
De Amerikaanse overheid kan op elk moment haar rekeningen betalen, ongeacht hoe hoog die rekeningen zijn. En als de overheid meer uitgeeft dan ze binnenkrijgt, neemt de hoeveelheid geld in de economie toe. Het overheidstekort stelt gezinnen en bedrijven in staat om per saldo te sparen.
Is er een verschil tussen de Verenigde Staten en Nederland?
En Italië, Duitsland en Griekenland?
Ja, de Verenigde Staten zijn monetair soeverein. Dat betekent dat de Amerikaanse overheid uitgeeft in een valuta die ze zelf creëert.
De landen in de Eurozone zijn niet (meer) monetair soeverein. Nederland, Italië en Griekenland geven uit in een valuta, de euro, die zij zelf niet kunnen creëren. Brussel is de baas. En als Brussel niet wil dat je meer uitgeeft, kan dat ook niet.
Dus als de landen in de Eurozone teveel uitgeven, moeten ze bezuinigen of meer belastingen heffen.
De Amerikanen, Canadezen, Engelsen, Zwitsers hebben dat probleem niet. Al schijnen de meeste politici dat nog steeds niet te begrijpen.
Kevin McCarthy, republikein en voorzitter van het huis van afgevaardigden, stuurt op 23 april deze tweet de wereld in:
Zucht…
De voorzitter van het huis van afgevaardigden snapt niet dat hij de Amerikaanse overheid niet met een gezin of bedrijf kan vergelijken. Die kunnen failliet gaan als ze stelselmatig meer uitgeven dan dat ze verdienen. De Amerikaanse overheid kan niet failliet gaan. Ze creëren het geld dat ze uitgeven zelf.
Zijn teveel schulden goed?
Nee, natuurlijk niet.
The Economist schreef ooit:
“The worst loans are made at the best of times.”
Als het goed gaat met de economie, hebben banken de neiging om lukraak geld uit te lenen aan gezinnen en bedrijven. En vaak blijkt dan dat een deel van die gezinnen en bedrijven hun leningen niet terug kunnen betalen. Vervolgens moeten de banken die leningen afschrijven en verliezen ze geld. Dus trappen ze op de rem. Ze maken het dan ook voor kredietwaardige partijen moeilijker om geld te lenen.
En dat is vaak de oorzaak van een recessie.
En kunnen overheden teveel geld uitgeven. Ja, dat kan ook. Als zij teveel geld uitgeven, lopen we het risico op een forse inflatie.
Stel dat de overheid besluit haar ambtenaren een salaris te betalen van een miljoen. Wat denk je dat er zou gebeuren met de lonen in het bedrijfsleven en de prijzen in restaurants?
Het is best mogelijk dat de Amerikaanse overheid haar steunpakketten tijdens de coronapandemie heeft overdreven. En daardoor heeft bijgedragen aan de forse inflatie van de laatste tijd. Alleen is dat lastig te bewijzen omdat ook andere factoren een rol speelden, zoals aanvoerlijnen die vastliepen als gevolg van de pandemie en de oorlog in Oekraïne.
Maar een groeiende economie heeft steeds meer schuld nodig. En daar is op zich niets mis mee. Want jouw spaargeld kan alleen maar groeien als iemand besluit meer uit te geven dan dat-ie verdient.
Is het Amerikaanse schuldenplafond een probleem?
Je zou denken van niet. Want het schuldenplafond is sinds 1960 al 78 keer verhoogd. Soms op het nippertje.
Het Amerikaanse schuldenplafond is dan ook een absurde manier om jezelf in de voet te schieten. Een overheid die dollars uitgeeft die ze zelf creëert, kan nooit een schuldenprobleem hebben.
De republikeinen en democraten grijpen het schuldenplafond aan om van elkaar concessies af te dwingen. Als ze niet tot overeenstemming komen, mag de Amerikaanse overheid niets meer uitgeven.
Dat betekent dat ze de ambtenaren naar huis moet sturen. Of andere uitgaven moet schrappen.
En wat is daarvan het resultaat?
Dat gezinnen en bedrijven in de Verenigde Staten minder inkomsten hebben. En dat leidt onherroepelijk tot een forse recessie.
Hebben de republikeinen en de democraten echt zin om aan hun kiezers uit te leggen waarom ze een gigantische recessie hebben veroorzaakt?