“It ain’t what you don’t know that gets you into trouble. It’s what you know for sure that just ain’t so.” – Josh Billings
Op 19 april 1995 beroofde een man van middelbare leeftijd twee banken in Pittsburgh1. Op klaarlichte dag. Hij droeg geen masker en nam zelfs even de tijd om vriendelijk naar de bewakingscamera’s te lachen.
Diezelfde avond lichtte de politie de stomverbaasde McArthur Wheeler van z’n bed. Toen ze hem de bewakingsvideo’s toonden, stamelde hij verbaasd:
“but I wore the juice.”
Wat was het geval?
Wheeler wist dat we citroensap kunnen gebruiken als onzichtbare inkt2. Dus hij dacht dat als hij het op z’n gezicht smeerde de bewakingscamera’s hem niet zouden herkennen. Zo lang hij maar uit de buurt bleef van een warmtebron zoals een lamp.
Volgens de politie was Wheeler niet gek of onder invloed van drugs. Hij had zich alleen ontzettend vergist.
Waarom een beetje kennis gevaarlijk is
Psycholoog David Dunning en zijn assistent Justin Kruger lazen het geestige verhaal van die domme bankrover en wilden meer weten. Waarom geloofde hij zo stellig dat hij de camera’s om de tuin kon leiden met citroensap?
Dunning en Kruger zetten vervolgens een aantal experimenten op. Ze vroegen studenten om hun kennis over grammatica, spelling en logica in te schatten. Nadat de studenten dat gedaan hadden, kregen zij een vragenlijst om hun werkelijke kennis over deze onderwerpen te toetsen.
En raad eens?
De studenten met de laagste scores waren het overmoedigst. Zij dachten dat ze goed gepresteerd hadden en hadden geen idee hoe weinig ze wisten.
Dit verschijnsel staat nu bekend als het Dunning-Kruger effect3.
Als we maar een klein beetje over een onderwerp weten, overschatten we onze kennis gigantisch. En dat leidt tot overmoed waardoor we hele slechte beslissingen nemen.
Ook jij bent lid van de Dunning-Krugerclub
Voorbeelden van het dunning-kruger effect kun je overal vinden.
Kijk maar eens naar deze korte aflevering van Jimmy Kimmel’s Lie Witness News. Jimmy vraagt hierin aan een aantal Amerikaanse voetbalfans hoe goed zij Landon Donovan vonden spelen tijdens het WK. Alle fans waren onder de indruk. Sommigen wisten zelfs wat ze deden op het moment dat Donovan met een geweldige omhaal scoorde.
Alleen … Landon Donovan zat helemaal niet eens bij de Amerikaanse selectie.
En in een artikel in de Pacific Standard4, schrijft David Dunning over een onderzoek onder mensen die net persoonlijk failliet gegaan waren. Ongelooflijk maar waar: 23 procent van hen was er toch van overtuigd dat ze een bovengemiddelde kennis bezaten over financiële kwesties.
En hoe staat het met jou?
Denk je net als 88 procent van de mensen dat je een bovengemiddelde automobilist bent? Ja natuurlijk, jij wel maar die andere idioot die dat beweert, liegt.
Enneh, als je in de spiegel kijkt dan zie je er toch een stuk beter uit dan je collega’s.
Je zei geen nee, toch?
Slecht nieuws!
Regel één van de Dunning-Krugerclub is dat je geen idee hebt dat je er lid van bent.
Net als iedereen hebben jij en ik wel een aantal onderwerpen waarover we wel iets weten: de toeslagenaffaire, de opwarming van de Aarde en inflatie. We denken daar veel over te weten, maar we weten niet wat we wat we allemaal niet weten.
Wat is de oplossing?
Daniel Kahneman begint zijn boek Thinking, Fast and Slow met de observatie dat het makkelijker en veel leuker is om de fouten van anderen te zien dan die van jezelf.
Daarom is het ook vermakelijk om het Dunning-Kruger effect bij anderen aan het werk te zien. We lachen ons suf om dommeriken zoals McArthur Wheeler.
Maar hoe voorkom je dat je zelf lid bent van de Dunning-Kruger club?
Ik heb drie adviezen voor je:
Zeg vaker: ik weet het niet!
We willen overal een mening over hebben. Anders zijn we bang om voor dommerik versleten te worden. In de financiële wereld is dat zelfs een epidemie. Vermogensbeheerders hebben overal een mening over: de Chinese renminbi, het monetaire beleid van de ECB en de winstcijfers van Shell.
Welkom bij de Dunning-Kruger club!
De financiële markten zijn te complex om overal een mening over te hebben.
Bovendien, als we toegeven dat we iets niet weten, zoeken we sneller hulp. En hulp zoeken kan verkeerde beslissingen met hele nare consequenties voorkomen.
Wees nederig.
Erken dat je het mis kunt hebben. Het Dunning-Kruger effect zorgt voor blinde vlekken in onze hersenen. We denken al snel dat we heel veel weten over een onderwerp. En tegelijkertijd beseffen we niet dat onze gebrekkige kennis ons overmoedig maakt.
Welkom bij de Dunning-Kruger club!
Daarom is de quote van venture capitalist Marc Andreessen zo waardevol:
“Strong opinions weakly held.”
Het is prima om een sterke mening te hebben. Maar zorg ervoor dat je openstaat voor nieuwe informatie zodat je op tijd je mening kunt bijstellen.
Wees voorzichtig met voorspellingen!
Psycholoog Philip Tetlock leert ons dat we betere voorspellers zijn als we denken in waarschijnlijkheden in plaats van in zekerheden.
“Ik denk dat de kans op langdurige inflatie 60 procent is”, is zinvoller dan “de inflatie gaat op korte termijn zorgen voor hogere rentes.”
In het eerste geval ben je je bewust van de kans dat je het mis hebt. En in het tweede geval?
Welkom bij …
1 Why a bank robber thought that covering himself in lemon juice would help him get away with it, Quartz, may 19, 2017
2 Een boodschap schrijven met onzichtbare inkt, wikiHow
3 Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One’s Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments, J. Kruger, D. Dunning, Journal of Personality and Social Psychology 77(6):1121-34, January 2000
4 We are all confident idiots, David Dunning, June 14, 2017